تله رادیولوژی چیست و چه مزایایی دارد؟

همواره با رشد و پیشرفت تکنولوژی ها سبک زندگی انسان ها تغییر پیدا می کند و نیازهای جدیدی ایجاد می شود.

تله رادیولوژی شاخه ای از پزشکی از راه دور  است که در آن، از فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی برای انتقال تصاویر رادیولوژی از یک مکان به مکان دیگر بدون هیچ گونه محدودیت زمانی و مکانی استفاده می‌شود. هدف از این کار، به اشتراک گذاری تصاویر با سایر رادیولوژیست ها و پزشکان است تا امکان تشخیص ، مشاوره و تفسیر از راه دور تصاویر رادیولوژی فراهم گردد.

امکان ارسال تصاویر پزشکی برای پزشک معالج و هر فرد دیگری که بیمار مایل باشد تصاویر خود را با آن اشتراک بگذارد ، مزیت بسیار زیادی برای بیماران ایجاد می کنند و قدم بزرگی در راستای توسعه عدالت سلامت می باشد و با این امکان دیگر محدودیت های جغرافیایی معنایی نخواهند داشت و بیماران از استان ها و یا شهرستان های محروم می توانند به راحتی تصاویر خود را با متخصصین برتر در سایر استان ها به اشتراک بگذارند و از آن ها دریافت مشاوره داشته باشند و روند درمانی خود را با میزان موفقیت بیشتری سپری نمایند و از هزینه های زمانی و مالی بسیاری جهت جابه جایی های فیزیکی و مراجعه مستقیم به پزشکان متخصص می کاهد و حتی برای ارسال تصاویر به پزشکی در خارج از کشور هم مشکلی وجود نخواهد داشت و می توانند بدون هیچگونه محدودیتی در زمان و مکان فرایند درمانی خود را پیش ببرند.

تقاضا برای خدمات تشخیصی و تفسیر از راه دور تصاویر رادیولوژی در سراسر جهان به دلیل کمبود نیروی متخصص و تجهیزات مورد نیاز به تعداد کافی در حال افزایش است. در مواردی در کشورهای در حال توسعه، اگرچه دستگاه‌های تصویربرداری وجود دارد اما نیروی متخصص برای استفاده از آن وجود ندارد. این عدم توازن میان میزان تقاضا و دسترسی به خدمات تصویربرداری تشخیصی در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد.

مفهوم تله رادیولوژی از چه زمانی و به چه شکلی در دنیا مطرح گردید؟

در دهه هشتاد میلادی، سامانه‌های رادیولوژی از راه دور با رویکرد تجاری با کیفیت و مقیاس پذیری بسیار محدود از طریق تعداد محدودی از فروشندگان در دسترس قرار گرفتند. رویکرد اغلب این سامانه‌ها شامل تصویر برداری یا فیلم برداری از نسخه چاپی تصاویر انتخابی برای دیجیتالی سازی و سپس انتقال تصاویر بود. سیستم‌های پیشرفته تر برای این منظور از دیجیتایزرهای لیزری استفاده می‌کردند. هر دو رویکرد دارای دشواری زیادی بود و با پیشرفت‌های بعدی در فناوری تغییر نمود. در مجموع، در حوزه رادیولوژی از راه دور تا اواسط دهه نود میلادی کارایی پایین و هزینه بالای سیستم های اطلاعاتی موجود، فقدان سیستم‌های مدیریت تصاویر دیجیتال کاربردی و با قیمت معقول (شامل ایستگاه‌های کاری با وضوح تصویر بالا در سمت ارائه دهنده و گیرنده خدمت از موانع اصلی پذیرش گسترده این حوزه بود.

در طول بیست سال گذشته، تأثیر عوامل بازدارنده مرتبط با فناوری، دراستفاده و پذیرش گسترده تله رادیولوژی با معرفی فناوری‌های ارتباطی و مخابراتی کم هزینه مانند اینترنت، بهبود باور نکردنی در عملکرد کامپیوترها همزمان با کاهش هزینه‌های آنها، پذیرش گسترده سامانه‌های پکس و پیشرفت در روش‌های فشرده سازی و انتقال اطلاعات بسیار کمتر گردیده‌است. به‌طور همزمان، تصویر برداری پزشکی نیز دچار تحول گردیده و از ذخیره و مشاهده تصاویر بر روی فیلم، به سمت ذخیره به صورت دیجیتال و مشاهده تصاویر تمام دستگاه‌های تصویربرداری در ایستگاه‌های کاری رفته‌است. این پیشرفت‌ها در کنار یکدیگر، یک پلتفرم عملی و مقرون به صرفه برای پیاده‌سازی رادیولوژی از راه دور فراهم نموده و امروزه تصاویر دیجیتالی از طریق فناوری‌های مخابراتی با سرعت بسیار بالا در سراسر جهان انتقال می‌یابد. از موارد اخیرتر، می‌توان به انجام رادیولوژی از راه دور در قالب برنامه قابل نصب بر روی تلفن های هوشمند همراه اشاره نمود که در شرایط اورژانسی برای تفسیر از راه دور تصاویر رادیولوژی در بیماران سکته مغزی مورد استفاده قرار گرفته‌است.

چالش‌های اصلی رادیولوژی از راه دور در کشورهای در حال توسعه:

• زیر ساخت فنی شامل سخت افزار، نرم‌افزار و شبکه
• مشکلات مربوط به بستر انتقال اطلاعات مانند اختلال در ارتباط و سرعت انتقال
• نیاز مبرم به فرهنگ سازی بین مدیران مراکز درمانی و پزشکان و تغییر عادت یک نسل از پزشکان سه دهه گذشته برای بهره‌گیری از تکنولوژی
• آموزش لازم و کاربردی به کاربران سیستم
• سیاست گزاری صحیح نهادهای دولتی و بیمه‌ها در جهت حمایت از توسعه فناوری‌های نوین
• موانع قانونی
• چالش‌های مرتبط با امنیت و محرمانگی اطلاعات
• موانع اقتصادی

سامانه کلیشه اولین سامانه ارائه دهنده ی خدمات تله رادیولوژی در کشور می باشد که امکان آرشیو و دسترسی بیمار و پزشک را به تصاویر پزشکی و گزارش های پزشک مرکز تصویربرداری ایجاد می نماید و هم اکنون در چندین مرکز در کل کشور به بهره برداری رسیده است و توانسته رضایت بیماران ، پزشکان و مسئولین مراکز تصویربرداری را جلب نماید.