هوش مصنوعی (AI) و پیشرفت‌های روزافزون آن موجب شده است تا ادعاهایی مبنی بر لزوم کناره‌گیری پزشکان (به‌خصوص رادیولوژیست‌ها) مطرح شود. مسئله جایگزینی رادیولوژیست‌ها باهوش مصنوعی هنوز هم چالش‌های زیادی دارد. آنچه انتظار می‌رود این است که در آینده برنامه‌های بیشتری از هوش مصنوعی برای تسهیل گردش کار در حوزه پزشکی ایجاد شود.

نگاهی به هوش مصنوعی در حال توسعه که در انجمن RSNA به نمایش گذاشته شد، به تنهایی گویای آینده ی هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار برای رادیولوژیست ها می باشد. در این انجمن، دکتر نارایان ویسواندان، در مورد هوش مصنوعی و ضرورت آن در حوزه ی تصویربرداری عصبی صحبت کرد. ویسواندان، سرپرست رادیولوژی بیمارستان جیمز هالی وتران در تامپا و پروفسور دستیار رادیولوژی در دانشگاه فلوریدای جنوبی می باشد. علاوه بر تحقیقات بالینی خودش در رادیولوژی، او مشاور شرکت هوش مصنوعی زبرا مدیکال در محصولات مربوط به خون ریزی مغزی و دیگر حوزه ها می باشد.

او عنوان کرد: با توجه هیاهوی تکنولوژی هوش مصنوعی، در انجمن RSNA در سال 2019 تخمین زده شده که هوش مصنوعی 40درصد این نشست را در بر میگیرد.بر حسب استفاده ی هوش مصنوعی در حوزه ی تصویربرداری عصبی او علاقه مند به پیشرفت سیستم ارزیابی خدمات پزشکی است که می تواند علل خونریزی مغزی را بیابد و اهمیت موارد مختلف این قبیل را در صدر لیست کاری رادیولوژیست ها بیاورد. او هم چنین علاقه مند به تکنولوژی های هوش مصنوعی می باشد مه مربوط به آشکار سازی علل خونریزی مغزی می باشد. با پیشرفت ابزارهای نرم افزار تازه وارد که به صورت اتوماتیک اسندادهای رگ های بزرگ را نشان میدهد و هشدارهایی را به افراد مناسب تیم سکته مغزی ارسال می کند. با تمام پیشرفت های هوش مصنوعی برخی بر این باورند که بالاخره در سال اخیر، تکنولوژی جایگزین رادیولوژیست ها میشود. ویسواندان این موضوع را در همه ابعاد قبول ندارد مخصوصا که به همه وظایف رادیولوژیست ها اشاره دارد.

او گفت: “در حالی که تمرکزهای اولیه بر روی خواندن تصاویر می باشد، ما با پزشکان مشاوره انجام می دهیم ، روندهای اساسی انجام می شود و ما تصاویر را در قالب سوابق بالینی و دیگر اطلاعات مرتبط می سنجیم.

امروزه، او تکنولوژی های هوش مصنوعی را در را بطه با سازمان غذا و دارو (FDA) در محدوده ی کوچکتری قرار می دهند زیرا استفاده از آن را برای بازیابی قبول دارد و نه برای تشخیص.

ابزار هوش مصنوعی تایید شده، استفاده ی قابل توجه خودشان را داشتند مانند کشف خون ریزی و یا انسداد. این به رادیولوژیست بستگی دارد که در هنگام مشاهده ی تصاویر بزرگتر از این ابزار فوق متمرکز استفاده کنند. او خاطرنشان کرد به عنوان آینده ی هوش مصنوعی هنوز سوالات قابل قبول زیادی در حوزه هایی مثل اخلاقیات و امنیت سایبری وجود دارد و همینطور نگرانی هایی بابت آزادی بیش از حد اطلاعات و مشکلات اساسی در تنظیم اطلاعات و الگوریتم ها می باشد. همین طور که چارچوب های نظم دهنده بیشتری به وجود می آیند، انتظار می رود که به مرور ابزارهای بیشتری تاییدیه FDA را بگیرند. همان طور که این روند یک شبه نمیباشد، کاملا واضح است که هوش مصنوعی آمده است که بماند و همین طور رادیولوژیست ها.

از نظر او در حالی که رادیولوژیست ها جایی نمیروند، او فکر میکند که به صورت منصفانه در واقع رادیولوژیست هایی که از ابزار هوش مصنوعی استفاده نمیکنند جای خود را به رادیولوژیست هایی می دهند که این ابزار را می شناسند. توصیه ی او به افراد این حوزه این است که هیچ ترسی برای مواجهه با هوش مصنوعی نداشته باشند و به عنوان یک تهدید آن را نبینند بلکه به عنوان یک تکمیل کننده برای کار خود به آن بنگرند.

او افزود: به نظر من رادیولوژیست ها، کارآموزان رادیولوژی و دانش آموزان پزشکی باید این تکنولوژی را قبول کنند و خودشان را بامفهوم هوش مصنوعی، چگونگی پروسه این کار، چگونگی شبکه های عصبی و برخی از تعارف اساسی آشنا کنند.

با آشنا کردن خود با هوش مصنوعی، رادیولوژیست ها مجهزتر می شوند که تازه های تکنولوژی را ارزیابی کنند و با اعتماد بهتری از ابزاری که انتخاب میکنند استفاده کنند.

دهه ی جدید یعنی تکنولوژی جدید با نوآوری هایی مثل تصاویر چندگانه (چندوجهی) و هوش مصنوعی.

سال جدید و همینطور دهه ی جدید، فرصت هایی را پیش رویمان گذاشته که پیشرفت ها و چالش های سال های گذشته را تحت تاثیر قرار داده است و این سوال را به همراه دارد که: تکنولوژی بعدی چه چیزی میتواند باشد؟ برای رادیولوژیست ها، نوآوری های پی در پی در تکنولوژی پزشکی به این معناست که این چشم انداز ممکن است سال به سال و یا قطعا دهه به دهه تغییر کند.سه نفر از حرفه ای ترین و به روزترین های پزشکی و رادیولوژی در نشست سال 2019 شیکاگو در انجمن رادیولوژیکی آمریکای شمالی (RSNA)، حوزه های متفاوتی از نوآوری روال تصویربرداری چندوجهی تا هوش مصنوعی را معرفی کردند.

در ادامه به دیدگاه آنها میپردازیم.

روند های تصویربرداری ترکیبی پیشرفته

عثمان الدین احمد، در سخنرانی خود در انجمن RSNA ، از به کار گیری دستگاه سی تی فلوروسکوپی چند وجهی (تصویربرداری پیوسته) در رادیولوژی مداخله ای صحبت کرد. او پروفسور دستیار رادیولوژی دانشگاه شیکاگو در بخش رادیولوژی عروقی و مداخله ای است.

اخیرا تیم احمد در دانشگاه شیکاگو به تکنولوژی تصویربرداری چندوجهی دست پیدا کرد که ترکیبی از سی تی اسکن و دستگاه آنژیوگرافی در یک دستگاه می باشد. با اینکه که تکنولوژی آنژیو سی تی تنها تا اواخر دهه 1990 در ژاپن مورد استفاده قرار گرفت، در ایالات متحده هنوز این تکنولوژی کاملا حذف نشده است. احمد عنوان کرد که دستگاه دانشگاه شیکاگو یکی از چند دستگاه انگشت شمار استفاده شده در ایالات متحده میباشد. آنژیو سی تی ضرورتا یک دستگاه سی تی اسکن و سیستم آنژیوگرافی به صورت مشترک در یک تخت بیمار میباشد که به رادیولوژیست این امکان را میدهد از فلوروسکوپی و سی تی اسکن یا هردو استفاده کند. همچنین احمد در مورد مزایای آن عنوان کرد که این دستگاه، زمان روند تغییر کاربری بین سی تی اسکن و فلوروسکوپی را تا 1دقیقه کاهش داده است . او خاطرنشان کرد:” من فکر میکنم تعداد کثیری از رادیولوژیست های مداخله ای برای طی شدن فرایند، ابتدا باید سریعا تصمیم بگیرند که این روند، یک روند سی تی اسکن است یا آنژیوگرافی یا فلوروسکوپی. و قست مثبت ماجرا در مورد این تکنولوژی این است که شما دیگر مجبور به تصمیم گرفتن در این مورد نیستید.”

او اضافه کرد : با در دسترس بودن سی تی اسکن و فلوروسکوپی در یک اتاق، رادیولوژیست ها مجهز به استفاده از هر نوع وضعیتی هستند. چه تصویربرداری های روزانه و معمولی چه موارد پیشرفته تر. جذاب ترین قسمت این تکنولوژی این است که کاربرد آن فقط برای موارد 1درصدی که اتفاق میافتد، نیست. و دقیقا برای 99 درصد شرایط قابل استفاده میباشد زیرا شما برای موارد اساسی و همین طور مواردی که گاها پیش می آید یا موارد پیچیده هم از آن استفاده می کنید.

سی تی اسکن چند وجهی اثرات قابل توجهی در حوزه ی آنکولوژی مداخله ای داشته است. همانطور که رادیوآمبولوتراپی یک روند معمول برای درمان سرطان میباشد و مشخصا پرتودرمانی به سمت خود تومور انجام میشود و نه در ناحیه های اطراف، با تصویربرداری سی تی اسکن چندگانه، شما میتوانید دقیقا قسمت مورد درمان و قسمت هایی که به آمبولوتراپی نیاز ندارد را به وضوح ببینید. هم چنین تصویربرداری چند گانه، نمایش وسیعی از تراکم کبد که قرار است پرتودرمانی روی آن انجام شود را فراهم می آورد که مقدار مناسب پرتو برای اجرای آن مشخص می شود.

احمد خیلی از اشکالات هزینه ای تکنولوژی سی تی اسکن چند وجهی را نمیبیند که از نظر او احتمالا به مرز پذیرش بیشتر جهانی در این مورد رسیده ایم. دیدگاه احمد برای آینده ی این تکنولوژی این است که گسترده تر خواهد شد و در 20 سال آینده انتظار می رود که نبود یک اتاق سی تی اسکن چندوجهی در قسمت IR ، غیرمعمول و عجیب خواهد بود.او عنوان کرد: ” شکی نیست. من فکر میکنم این محصول خودش گویای همه چیز هست و تنها دغدغه، تولید انبوه آن و نشان دادن آن به مردم است که ما با این تکنولوژی چه کاری میتوانیم انجام دهیم.”

تصویربرداری سه بعدی یکپارچه

دکتر ژوزف وتوکاتیل (کارشناس پزشکی و کارشناس جراحی) در نشست، در مورد تصویربرداری سه بعدی یکپارچه به عنوام آینده ی تصویربرداری قلب صحبت کرد. او همکار مدیریت مرکز نارسایی قلب مادرزادی و رئیس بخش بیماری های قلبی کودکان مرکز درمانی بیمارستان هلن دووس در شهر گرند رپیدز میشیگان است، جایی که او مدیریت آزمایشگاه قلب و تیم تحقیقاتی کلینیکی را به عهده دارد.

او به عنوان یک متخصص اکوکاردیوگرافی (اکو یا سونوگرافی قلب)، در مورد استفاده از تکنیک های پیشرفته ی تصویربرداری برای مدیریت بیماران با نارسایی های مادرزادی پیچیده ی قلبی سخن میگوید. با پیشرفت پرینت سه بعدی تصاویر در سال های اخیر، کاردیولوژیست ها و جراحان میتوانند با استفاده از تصاویر سه بعدی راه حل های کارآمدتری را بیابندو تصاویر سه بعدی قادر هستند که تنایج جراحی را با افزایش کارآمدی روندها و کاهش قرارگیری در معرض پرتوها،  بهبود بخشند.وقتی در مورد بیماری های قلبی صحبت می شود برای متخصصان بالینی بسایر مهم است که تجسم تصویر با جزییات کامل از پاتومورفولوِژی ( آسیب شناسی موارد نادر) قلبی برای تشخیص صحیح و مدیریت آن در کودکان و بزرگسالان را داشته باشند.

در سال 2016 در یک مقاله به نام “سفر به تصویربرداری دیجیتال” ژوزف و دیگر متخصصان اذعان داشتند در حالی که پرینت تصاویر سه بعدی از CT ، MRI و اکوکاردیوگرافی نتیجه میشود، هرکدام از این روندهای تصویربرداری به خوی خود نمیتواند جای تصویر یکپارچه سه بعدی بیماری های قلبی مادرزادی پیچیده را بگیرد.

ژوزف گفت: در کنار استفاده از تصویربرداری سه بعدی یکپارچه این پدیده میتواند با ترکیب شدن با توانایی های روند چندگانه باعث بهبود تصاویر سه بعدی بیماری های قلبی مادرزادی شود. در مقاله سال 2016، با ترکیب اکو قلب ترنسسوفاجیا (روشی جدید در اکو قلب) با تصویربرداری سی تی یک بیمار با بیماری L-TGA VSD (وجود سوراخ در قلب) یک کیفیت با دقت لازم برای پرینت تصویر سه بعدی با تکنیک های ممکن را نشان داد.پرینت تصاویر سه بعدی با کمک به اکو قلب بهتر و تغییر در جراحی و روند آن، قادر است به دانش آموزان پزشکی و دیگر افراد این زمینه در فهم بهتر بیماری های قلبی مادرزادی کمک کند.